नमस्कार मित्रांनो,

शारदीय नवरात्री 26 सप्टेंबरपासून सुरू होत आहे. नवरात्रीत 9 दिवस देवीच्या विविध रूपांची पूजा केली जाते. नवरात्रीमध्ये दुर्गादेवीची पूजा करून व्रत ठेवल्यास भक्तांच्या मनोकामना लवकर पूर्ण होतात, असे म्हटले जाते. पण, नवरात्रीच्या उपवासात काही नियम आहेत ज्यांचे पालन करणे फार महत्वाचे आहे. हे नियम शास्त्रात सांगितले आहेत. नवरात्रीच्या पहिल्या दिवशी म्हणजेच प्रतिपदा तिथीला देवीच्या पूजेसाठी साधकाने कलशाची स्थापना करावी किंवा घटस्थापना नियमानुसार म्हणावी. या दिवशी घरात शुद्ध मातीत ज्वारी पेरण्याचीही परंपरा आहे. या दिवशी देवीची पूजा नेहमी शरीर आणि मन शुद्ध झाल्यानंतरच करावी.

नवरात्रीचे व्रत यशस्वी होण्यासाठी आणि त्याचे शुभ परिणाम प्राप्त करण्यासाठी पूजा नेहमी पूर्व किंवा उत्तरेकडे तोंड करून करावी. नवरात्रीची पूजा करण्यापूर्वी सर्व पूजेचे साहित्य सोबत ठेवावे, जेणेकरून त्यासाठी पुन्हा पुन्हा उठावे लागणार नाही.नवरात्रीमध्ये दुर्गा देवीची पूजा कधीही जमिनीवर बसू नये. शक्तीच्या साधनेसाठी लाल रंगाचे आसन अत्यंत शुभ मानले जाते. आपल्या आसनाचा उपयोग देवीच्या पूजेसाठी करावा.

नवरात्रीच्या काळात दुर्गा देवीची पूजा नेहमी पूर्वेकडे किंवा उत्तरेकडे तोंड करून करावी. देवीच्या उपासनेमध्ये मंत्रोच्चाराचे खूप महत्त्व आहे. अशा स्थितीत दररोज ठराविक वेळी देवीच्या कोणत्याही एका मंत्राचा जप अवश्य करावा. नवरात्रीचे 9 दिवस उपवास करणार्‍या साधकाने नेहमी शुभफळ देणारे पिवळे किंवा लाल रंगाचे कपडे परिधान करावेत.

काळे कपडे घालूनही नवरात्रीमध्ये पूजा करू नये. नवरात्रीत धनाची इच्छा असणाऱ्या व्यक्तीने पिवळ्या रंगाचे कपडे वापरावेत. नवरात्रीच्या ९ दिवसांपर्यंत केस आणि नखे का-पली जात नाहीत. अशा स्थितीत देवीचे व्रत करणाऱ्या साधकाने नवरात्रीच्या एक दिवस आधी नखे आणि केस कापून घ्यावेत.

नवरात्रीमध्ये देवीची उपासना करणाऱ्या साधकांनी विस्मरण होऊनही सूडबुद्धीच्या पदार्थांचे सेवन करू नये. जर तुम्ही 9 दिवस उपवास करत असाल तर तुम्ही अन्न खाऊ नये. त्याऐवजी फळभाज्यांचा वापर करावा जसे हंगामी फळे, तांबूस पिठ, साबुदाणा इत्यादी. त्याचप्रमाणे साध्या मिठाऐवजी सेंधव मिठाचा वापर अन्नात करावा.अष्टमी किंवा नवमीच्या दिवशी मुलींची पूजा करावी. हे करण्यापूर्वी त्यांना आदराने बोलावून त्यांना भोजन दिल्यानंतर त्यांना दक्षिणा दिल्यानंतर त्यांचे आशीर्वाद घ्यायला विसरू नका.

नवरात्रीची पूजा संपल्यानंतर 09 दिवस उपवास आणि उपासनेसाठी वापरण्यात येणारे साहित्य नदी किंवा पवित्र तलाव किंवा कोणत्याही मोकळ्या जागेत टाकण्याऐवजी पवित्र ठिकाणी गाडावे. याशिवाय नवरात्रीचे व्रत पाळणाऱ्याने खोटे, फसवणूक इत्यादी विचार मनात आणू नयेत. माणसाने नेहमी खरे बोलावे. त्याचबरोबर मनावर संयम ठेवून आपल्या इष्टदेवाचे चिंतन करावे व मनात कोणतेही नकारात्मक विचार येऊ देऊ नयेत.

शास्त्रानुसार लोक नवरात्रीचे व्रत वेगवेगळ्या प्रकारे पाळतात. जसे काही लोक एका वेळी एक जेवण खातात. कोणी फळ, कोणी पाणी तर कोणी तुळस व गंगाजल पिऊन नवरात्रीचे व्रत ठेवतात. पण सहसा घरातील लोक एका वेळी एकच जेवण करून उपवास करतात. असे केल्यास फळ खाऊ नये. जर एखाद्याची प्रकृती ठीक नसेल तर अशा परिस्थितीत माणूस फळ खाऊ शकतो. या काळात लाकडी फळीवर झोपू नये.

या काळात जास्त गादी वगैरे वापरू नये. यासोबतच या काळात ब्रह्मचर्य पाळावे. या काळात क्षमा, दयाळूपणा, औदार्य आणि उत्साह या दैवी भावनांनी परिपूर्ण व्हा आणि राग, लोभ, आसक्ती इत्यादी सूडाच्या भावनांना तुमच्या मनात प्रवेश करू देऊ नका. जर एखादी व्यक्ती शा-रीरिकदृष्ट्या तंदुरुस्त नसेल आणि त्याचा उपवास मोडेल अशी अपेक्षा असेल तर त्याने उपवास करू नये. एखाद्याला महत्त्वाच्या प्रवासाला जायचे असेल तर अशा व्यक्तीने उपवासही ठेवू नये.

कारण, अशा स्थितीत उपवास पाळणे थोडे कठीण आहे आणि मध्येच उपवास सोडू नये.जर तुम्ही सप्तमी, अष्टमी किंवा नवमी तिथीला व्रत सोडत असाल तर या दिवशी 9 अविवाहित मुलींना भोजन द्या. तसेच या दिवशी संपूर्ण विधीपूर्वक मातेच्या नावाने हवन व पूजा करावी. अशा पद्धतीने उपवास आणि उपासना केल्यास देवीचा प्रसाद नक्कीच मिळेल.